Павел Можаев
Переводы на эсперанто песен Михаила Щербакова
Esperantaj tradukoj de la kantoj de Miĥail Ŝĉerbakov

   Михаил Щербаков - очень интересный бард-исполнитель. Хотя с чисто музыкальной точки зрения его песни редко когда бывают слишком интересны, его поэтический стиль меня лично завораживает. Переводить его песни - довольно сложное, но тем более интересное занятие. Думаю, даже лишь приведенные ниже песни помогут Вам представить, сколь неординарен и интересен этот поэт.
   Miĥail ŜĈERBAKOV - estas tra interesa bardo-plenumanto. Malgraŭ tio, ke muzike liaj kantoj malofte estas tre interesaj, estas lia poezia stilo, kio treege ravas kaj fascinas min. Tradukado de liaj kantoj estas sufiĉe malfacila, sed ankaŭ ege interesa okupo. Mi esperas, ke dank' al tiuj tradukoj vi povos almenaŭ imagi, kiom neordinaras kaj interesas tiu ĉi poeto.
М. Щербаков
Баллада
Kanto de M. Ŝĉerbakov
Balado
(elrusigis P. Moĵajev)
Известно стало, что вблизи от города, в лесах,
бунтовщики, мятежники
имеют наглость жечь костры, валяться на траве
и замышлять недоброе.

Отряду нашему приказ: проследовать туда.
Отряд кивнул - и следует.
Найти злодеев окружить врасплох и повязать,
маневры все привычные.

И через несколько часов отряд уже кольцом
смутьянов жмет в их логове.
И к горлу каждого копье приставлено - и мы
считаем до пятнадцати.

Не долго думая, они смекают, что к чему
и что за чем последует.
На счете "три" сдаются все, оружье побросав,
сдаются все как милые.

Кто плачет, кто кричит, что рад правительству служить
хоть палачом, хоть пытчиком.
Кто выкуп выплатить сулит, кто - выдать вожаков.
Ну, ни стыда, ни гордости.

И лишь один сдается так, что всем бы перенять,
сдается так, как следует.
Лежит, мерзавец, на траве и, глядя в небеса,
свистит мотив бессмысленный.

Как будто просто мимо шел, решил передохнуть,
прилег и стал насвистывать.
Как будто вовсе не причем (что, кстати, может быть.
Никто ж не вник, не выяснил.)

Не долго думая, отряд смекает, что живым
такого брать не следует.
И вот копье мое пронзает горло свистуна,
Всех прочих - в плен, и кончено.

В пути обратном я свистать пытаюсь тот мотив,
Да не идет, не вяжется.
Оно понятно: сроду я ни слуха не имел,
ни музыкальной памяти.

Как раз того, что следует.

1993 		Eksciis oni, ke ĉeurbe en arbardensej'
Insurgentar', ribelular'
Bruligas lignofajrojn, kaj sternaĉas sin sur ter',
Pensante kaŝe pri malbon'...

Al nia trupo jen l' ordon' direkti tien sin,
La trup' kapjesis kaj do ek!..
L' fiulojn trovi kaj ĉirkaŭi ilin kun subit' -
L' manovroj jam kutimaj tre...

Kaj jam post kelkaj horoj la taĉmento ringe la
Puĉistojn premas en amas',
Kaj al ĉiesa gorĝo jam alstarigitas lanc'
Kaj ĝis dek kvin kalkulas ni...

Sen multe pensi ili ekkomprenas pri l' afer'
Kaj kio kion sekvos tuj,
Je cifro "tri" armilojn ĵetas kaj sen fiprokrast'
Kapitulacas kun humil'.

Jen plor', jen ĵur' ke iu ĝojas esti por la reĝ'
Ekzekutist' kaj turmentist'...
Jen mon-propon', jen la promes' denunci l' estrojn tuj -
Estas nek hont', nek fierec'...

Kaj nure unu donas la ekzemplon de kondut'
Ekzemplon de l' sekvenda ag':
Ekkuŝis, kanajlaĉo, sur la herbon kaj sen tim'
Motivon fajfas sen la senc'...

Pretere iris kvazaŭ kaj decidis por ripoz'
Ekkuŝi kaj ekfajfis do...
Kaj flanke sidis, kvazaŭ (kio povas esti ja -
Neniu pridemandis lin...)

Sen multe pensi l' trup' decidas: estas vana ŝarĝ'
Lin preni viva al prizon',
Kaj mia lanco pikas trae l' gorĝon de l' fajfint',
Aliajn preni - kaj la fin'...

Reveturante, la motivon penas fajfi mi,
Sed sen sukceso, sen rezult',
Facile - ja denaske nek pri la muzikmemor'
Nek pri l' tonsent' disponis mi...

Ĉefaĵojn, ve, ne havas mi...

М. Щербаков
Свидание с полковником
Kanto de M. Ŝĉerbakov
Intervidiĝo kun la kolonelo
(elrusigis P. Moĵajev)
Здравствуйте, полковник. Вы точны, как бес.
Вижу, мало спали и черны, как лес.
Что ж, располагайтесь без чинов, прошу вас.
Запросто отстегивайте свой протез.

Трубка вас согреет и вино взбодрит.
Полон ваш бокал и золотист на вид.
Пробуйте - напиток благородный, древний.
Это только кажется, что он горчит.

Выпейте до дна и перейдем к делам.
Завтра наступление по всем фронтам.
Жуткая, бесцельная резня и бойня
Завтра суждена в числе других и вам.

Был вчера на штабе утвержден приказ,
Нынче он в деталях доведен до вас,
Завтра вы прикажете - и цепь замкнется:
Полк пойдет в атаку и падет за час.

Тысяча смертей за шестьдесят минут
Ради стратегических штабных причуд -
Это, согласитесь, не смешно, полковник,
Или - по-английски говоря - not good!

Следует из сказанного мной одно:
Нужно из цепочки исключить звено.
Именно затем я и позвал вас, сударь,
Именно за этим отравил вино.

Что предотвратил я и чего не смог,
Чей расчет простителен и чей жесток -
Мы обсудим после и не здесь. Прощайте,
Яд уже подействовал: зрачок широк.

В путь, мой дорогой, не поминайте злом.
Следующий гость уже стучится в дом:
Встречу на сегодня я назначил многим
И не собираюсь прекращать прием.

1990

   Not good - Не хорошо (англ.).

 Venu, kolonel', vi ĝustas ĝis frenez',
Nigras pro maldormo kvazaŭ noktomez';
Nu do vin aranĝu, nur sen ĝen', mi petas,
Simple liberigu vin for de l' protez'.

Vin varmigos pipo kaj vigligos vin',
Plenas la pokalo je la or-fascin'
Do gustumu la trinkaĵon noblan, oldan,
Ŝajna amareco ne konfuzu vin.

Trinku ĝis la fund' kaj ek al la afer',
Morgaŭ komenciĝos la atak-infer',
Aĉaj kaj sencelaj buĉo kaj masakro
Ankaŭ vin atendas morgaŭ ĉi mizer'.

Stabe oni disputaĉis kun fervor',
La ordon' detale pretas jam, sinjor',
Morgaŭ vi komandos - kaj la ĉen' ringiĝos -
L' regiment' pereos en atak' dum hor'.

Mil' da mortoj hore - rava ekzekut',
Por la bizaraĵoj stabaj sangtribut'
Tio, vi konsentu, ne ridindas tute,
Aŭ, se angle mi parolu do - not good.

El la diritaĵo sekvas sola ver':
Strikte ekskludendas el la ĉen' ĉener',
Ĝuste tial mi hodiaŭ vin alvokis
Kaj venenis l' vinon ĝuste por l' afer'.

Kion mi preventis kaj ĉu kun util',
Kies agoj previgeblas, kies stil' -
Poste proparolos ni sed nun - adiaŭ,
Agas jam la tokso - larĝas la pupil'...

Bonan vojon, kara, ne akuzu min,
Sekvan gaston jam venigis la destin'
Multajn rendevuojn mi hodiaŭ fiksis
Kaj akceptos ĉiujn ĝis la pleja fin'...


   Not good - Ne bone (angle).

М. Щербаков
Возвращение
Kanto de M. Ŝĉerbakov
Reveno
(elrusigis P. Moĵajev)
Эй, эй, эй, южные страны! Дали морей...
Горные цепи, пустынь пески, озер и рек прохлада,
Все красоты земные, все радости и беды
          путешествий многолетних
Мы познали, испытали на себе. Теперь все это позади.
Теперь - домой, на крыльях ветра - тра-та-та-та!
К родимым берегам летим мы,
И эти берега уже близки, уже видны.

Эй, эй, эй, полные трюмы! Кучи богатств...
Полные бочки заморских вин, парча, хрусталь, алмазы...
Ждет богатых подарков отчизна дорогая,
          августейшие особы
Заготовили награды, и войска на берегу встречают нас.
Трубач трубит начало смотра - тра-та-та-та!
Построились полки в шеренги
И, трижды салютуя в нашу честь, кричат "виват"!

Эй, эй, но что же мы видим! Где же триумф?
Где же цветы, где же почет и слава, где объятья?
Все не так! Нас не желают! Нас видеть не хотят,
          и принимают за врагов,
И, обратив стволы орудий в нашу сторону, приказывают нам
Лечь в дрейф не ближе километра - тра-та-та-та!
Ай, где-то мы опять ошиблись
И снова что-то сделали не так. А это жаль...

1985 		Hej, hej, hej, landoj de l' sudo! Foroj de l' mar...
Ĉenoj de montoj, dezertaj sabloj, lagoj kaj riveroj...
Ĉiujn terajn belaĵojn, la plagojn kaj la ĝojojn
de l' vojaĝoj longedaŭraj
Ni travivis, ni traspektis, ni traspertis kaj al ĉio venis fin'.
Kaj nun - al l' hejmo vente-strebe - tra-ta-ta-ta!
Al la gepatra bord' ni flugas...
Kaj tiu bordo tre proksimas jam, videblas jam...

Hej, hej, hej, plenaj ŝipkeloj! Granda trezor'...
Plenaj bareloj da vinoj luksaj, diamantoj, oro...
La patrio amata atendas la donacojn,
          kaj moŝtuloj ĉiaspecaj
Jam preparis la premiojn kaj la trupoj sur la bord' renkontas nin,
Kaj trumpetist' salut-trumpetas - tra-ta-ta-ta!
Viciĝas multaj regimentoj,
Trifoje nin salutas vivuante l' soldatar'!

Hej, hej, sed kion ni vidas? - Kaj la triumf',
Kaj niaj floroj, la glor', la fam', brakumoj ĉio estas for!
Oni neglektas, ne volas vidi nin kaj
          prenas nin por malamikoj,
Turnas la paftubojn kontraŭ nin, kaj tuj aŭdiĝas tondre la ordon':
Ekdrivi fore de la bordo - tra-ta-ta-ta!
Denove ni eraris ie...
Kaj faris ion mise, jen bedaŭro, jen domaĝ'...

М. Щербаков
Океан
Kanto de M. Ŝĉerbakov
Oceano
(elrusigis P. Moĵajev)
Ну, здравствуй, бог зыби.
Что нынче мне скажешь?
Чем я обязан столь странной встрече?

Ты, взявший у неба
всю зелень, все блестки,
часть их неужто дашь мне, слепому?

Как в детстве не знал я,
что значит "бом-брамсель",
так век и кончу - все знать не буду.

Зыбь зыбью. Смерть смертью.
Я был здесь. Я видел.
Но - там, в пустыне кто мне поверит?

Мне лишь бы не плакать,
прощаясь с тобою.
Вот ведь характер, чуть что - и в слезы.

Ты ж, звонкий, бей в бубны.
Но вторы не требуй.
Для этой песни мне слов не хватит.

1992 		Saluton, hul-dio,
Nu, kion vi diros?
Ĉu mi meritis ĉi renkontiĝon?

Rabinte l' ĉielon,
Je l' verdo, je l' briloj,
Vi al blindulo ĉu donos iom?

Denaske dubante
Pri l' vorto "brammasto",
Mi tamen mortos, sen scii ĉion...

Mort' - morte, hul' - hule,
Mi estis, mi vidis...
Sed en dezerto ĉu oni kredos?

Mi penu ne plori
Ĉe nia disiĝo,
Ho karaktero plorema mia...

Vi, freŝa, tamburu
Sen eĥon atendi -
Ja ne sufiĉos al mi la vortoj...

М. Щербаков
Колыбельная
Kanto de M. Ŝĉerbakov
Lulkanto
(elrusigis P. Moĵajev)
Спит Гавана, спят Афины,
Спят осенние цветы,
В Черном море спят дельфины,
В Белом море спят киты.

И подбитая собака
Улеглась под сонный куст,
И собаке снятся знаки Зодиака,
Сладковатые на вкус.

Та-ра-рам-па, гаснет рампа,
Гаснет лампа у ворот.
День уходит, ночь приходит,
Все проходит, все пройдет.

Путь не длинный, не короткий,
Посвист плетки, запах водки,
Кратковременный ночлег.
Скрипы сосен корабельных,
Всхлипы песен колыбельных.
Дальний берег, прошлый век...

И висит туман горячий
На незрячих фонарях.
И поет певец бродячий
О далеких островах,

О мазуриках фартовых,
О бухарской чайхане,
И о грузчиках портовых,
И немного обо мне,

И о том, что кто-то бродит,
Ищет счастья - не найдет,
И о том, что все проходит,
Все проходит, все пройдет.

Век прошел, у нас все то же.
Ночь прошла, прошел прохожий,
Путник дальше захромал,
Смолк певец, ушла собака,
Только знаки Зодиака,
Да дождинок бахрома...

Ночь уходит, день проходит,
Все проходит, все проходит...

1982 		Dormas Kubo kaj Atenoj,
Kaj aŭtuna ciklamen'.
Dormas en la mar' delfenoj
En la ocean' - balen'.

Kaj batita hund' sen digno
Jam kuŝiĝis ĉe arbust',
Kaj ĝin trovas sonĝe zodiakaj signoj
Iom dolĉaj laŭ la gust'.

Ta-ra-ram-pa, lud' finiĝis
Estingiĝis koridor'.
Tago svenas, nokto venas,
Ĉio pasas, pasos for.

Kurta voj' - kaj voj' al foro,
Skurĝ-sonoro, brand-odoro
Kaj mallonga nokta dorm'.
Poste knar' de l' pinoj hulaj,
Ĝemoj de la kantoj lulaj,
Transa bord', iama dom'...

Kaj nebulo varma, onda
Pendas sur lanterna rand'.
Kaj kantisto vagabonda
Kantas pri transmara land'.

Pri ŝtelistoj plej fortunaj,
Pri teejo en Azi',
Pri haven-ŝarĝistoj junaj
Kaj iome - eĉ pri mi...

Kaj ke iu serĉas pene
La feliĉon sen sukces',
Kaj ke ĉio postalvene
Iam dronos en forges'.

Pasis jar' - sed ĉio samas,
Pasis nokt' - paŝant' plu lamas
Laŭ la voj' kun softa tret'.
Ĉesis l' kant', la hund' forestas,
Nure zodiako restas
Kaj pluvera fajna ret'...

Nokto svenas, tago venas,
Ĉio venas, ĉio svenas.